Stanisław Ratajski
"Okruchy pamięci. Wspomnienia i relacje byłych żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza"
Wydawca: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn 2015
Lektor: Krzysztof Magierski
Mastering: GMIK Studio Grzegorz Herliczek
Stanisław Ratajski, s. Jana i Marianny b. d., ur. 6.05.1897 r. Jasienica we wrześniu 1939 r., d-ca 1 dyonu artylerii lekkiej 40. pal.
Wspomnienia
Szkołę podstawową kończy w Jasienicy, do gimnazjum uczęszcza we Lwowie, gdzie zdaje egzamin dojrzałości. W 1915 wstępuje do wojska, 2-gi pułku artylerii polowej, następnie nazwaną lekka i po przeszkoleniu bierze udział w walkach z rosjanami. W 1919 r. dostaje się do niewoli rosyjskiej, skąd ucieka, zgłasza się znowu do wojska, jako podporucznik nadal walczy z rosjanami do zwycięstwa. Po zakończeniu wojny pozostaje w wojsku, w artylerii, awansując do stopnia p. pułkownika. W 1937 r. zostaje przeniesiony do nowo wybudowanych koszar przeznaczonych dla artylerii K.O.P. w Czortkowie na stanowisko d-cy dywizjonu. W dniu 1 września 1939 r. wyrusza jako d-ca 1 dywizjonu 40 pp na front. W dniu 3 września 1939 r. dojeżdża do Bochni, skąd wycofuje się aż do Aleksandrowa Lubelskiego, gdzie zajmuje stanowisko bojowe. Walka trwała 2 dni, tj. 13-14 września 1939 r. W dniu 20.IX.1939 r. następuje kapitulacja Armii Kraków, znajdującej się między Krasnogrodem a Tomaszowem. Nie daje rady uciec do Rumunii, pozostaje pod okupacją niemiecką, tj. w Warszawie prowadzi działalność podziemną.
płk Ratajski St.
Bronisław Terlecki ul. […]
55-242 Marcinkowice
Marcinkowice, 16.III.1997 r.
Komenda Główna Straży Granicznej w Warszawie
Z wielkim bólem i żalem zawiadamiam, że w dniu 2 marca br. odszedł naszych szeregów b. dowódca dywizjonu artylerii KOP w Czortkowie, d-ca I dywizjonu 40 pal, Armii „Kraków”, uczestnik kamp. wrześniowej ŚP. Stanisław Ratajski. Pułkownik, lat 98, kawaler Krzyża „Virtuti Militari”. W dniu wczorajszym otrzymałem list od żony, p. Ratajskiej, pełen bólu i żałości oraz niezadowolenia z władz miejscowych Jeleniej Góry. Pomimo powiadomienia zarządu kombatantów, nie raczyli wystawić sztandaru i wianuszka kwiatów. Jako Kawalerowi Krzyża „Virtuti Militari” powinna również być wystawiona kompania honorowa, czego też nie było.
Ś.P. pułkownik Stanisław Ratajski był moim d-cą KOP w Czortkowie i dlatego z tego tytułu jest mi również bardzo smutno, że władze miejscowe tak pamiętają o zasłużonych żołnierzach. Ja jestem członkiem Zarządu Oddziału Związku Inwalidów Wojennych i oświadczam, że pominęliśmy oddanie honoru ze sztandarem w ostatniej drodze. Zwracam się z prośbą i ośmielam prosić o wysłanie kondolencji na ręce żony Stanisława, p. Teresy Ratajskiej zam. w Jeleniej Górze ul. […] celem złagodzenia jej bólów, oraz krzywdy wyrządzonej przez władze miejskie.
z pozdrowieniem żołnierskim
b. kopista Br. Terlecki
Komenda Główna Warszawa, dnia … 199… r. Straży Granicznej
Szanowny Pan Bronisław TERLECKI ul. […]
55-242 MARCINKOWICE
W nawiązaniu do Pańskiego listu z 16 marca br. uprzejmie informuję, iż Komendant Główny Straży Granicznej Pan gen. bryg. Andrzej ANKLEWICZ przesłał list kondolencyjny na ręce Pani Teresy RATAJSKIEJ, wdowy po ś.p. płk. Stanisławie RATAJSKIM.
Serdecznie dziękuję za Pański list, bowiem zwrócił Pan uwagę na fakt, że Związki Kombatanckie zamiast troszczyć się o swoich członków, zajmują się innymi sprawami, a tu odszedł od nas bez należnych mu honorów Kawaler Orderu VIRTUTI MILITARI, uczestnik 3 wojen – pierwszej wojny światowej, wojny bolszewicko-polskiej, i II wojny światowej – żołnierz Korpusu Ochrony Pogranicza. Człowiek, który dożył prawie 100 lat (ur. 6.05.1897 r., zmarł 2.03.1997 r. ) pokonując poważne wydarzenia w dziejach naszej Ojczyzny.
Cześć pamięci płka Stanisława RATAJSKIEGO!
Serdecznie dziękuję Panu za list i wiadomość o śmierci ś.p. płk Stanisława RATAJSKIEGO i jednocześnie składam Panu serdeczne życzenia, długich lat życia w dobrym zdrowiu i wszelkiej pomyślności w życiu.
Z wyrazami szacunku DORADCA
Komendanta Głównego
Straży Granicznej
mjr mgr Jarosław Żukowicz
PŁK Stanisław RATAJSKI s. Jana i Marianny, ur. 6 maja 1897 r. w Jasielnicy Solnej pow. Drohobycz wykształcenie 8 klas z maturą.
Wykształcenie wojskowe: Kurs oficerów Łączności w Zegrzu (6 miesięcy) w 1926 r. Kurs d-ców Baterii SSArt. w Toruniu – 1928 r.; Kurs unifikacyjny w Rembertowie w 1930 r.; Kurs taktyczny dców dyonów w SSArt. w Toruniu – 1933 r.
Służba w Legionach 1914-1918 Służba frontowa 1 rok 21 dni
D-ca dywizjonu artylerii lekkiej KOP Czortków
mjr art. S. Ratajski 13.XI.1937 do wybuchu wojny IX.1939r.
Odznaczenia:
Krzyż Virtuti Militari V klasy Krzyż Walecznych 3 krotnie Krzyż Niepodległości
Złoty Krzyż Zasługi
Brązowy medal za długoletnią służbę Żonaty: dwóch synów
dane uzyskane od kpt. Jerzego Prochwicza 21.04.1997 r. g. 13:20 (telefonicznie)
Odręczny nieczytelny podpis
Komenda Główna Warszawa, dnia … 199… r.
Straży Granicznej
Szanowna Pani Teresa RATAJSKA ul. […]
58-500 JELENIA GÓRA
W związku ze śmiercią Męża Pani płk. Stanisława RATAJSKIEGO, kawalera orderu VIRTUTI MILITARI, byłego Żołnierza Korpusu Ochrony Pogranicza przesyłam serdeczne wyrazy współczucia. Odszedł od nas CZŁOWIEK zasłużony dla Ojczyzny. Był żołnierzem Legionów Polskich, uczestnikiem wojny bolszewicko – polskiej, w latach 1937- 1939 dowodził dywizjonem artylerii lekkiej w Brygadzie KOP „PODOLE” w Czortkowie, z którym to dywizjonem w składzie 40 pułku artylerii lekkiej Armii Kraków stanął do walki w obronie niepodległości Ojczyzny w wojnie obronnej Polski w 1939 r. Straż Granicza, spadkobierczyni tradycji polskich formacji granicznych zachowa pamięć o Panu Pułkowniku Stanisławie RATAJSKIM, zasłużonym żołnierzu Rzeczypospolitej.
Cześć Jego Pamięci!
Jeszcze raz łączę wyrazy współczucia płk Andrzej ANKLEWICZ